یه کلمه جدید یاد گرفتم: سندروم اردک یا Duck Syndrome.
توی مدرسه و دانشگاه همیشه یه سریها هستن که اصرار دارن زیاد درس نمیخونن و ماجرا رو جدی نگرفتن ولی بعد امتحان یا آخر سال مشخص میشه که نمرههاشون بهتر از همه بوده. خبر خوب اینه که این پدیده جهانیه و دانشجوهای استنفورد زحمت کشیدن و برای توصیفش کلمه هم در اوردن: سندروم اردک.
حالا چرا اردک؟ چون اردک همزمان که داره روی آب حرکت میکنه نشونهای از تلاش توش دیده نمیشه. دلیلش هم واضحه؛ پاهاش زیر آب و دور از دیدگانن. همزمان که در ظاهر تلاشی واسه حرکت نمیکنه، زیر آب داره پا میزنه و خودش رو به جلو میبره. توی محیطهای درسی و کاری هم گاهی اوقات آدمها دوست دارن خودشون رو کامل اما بدون زحمت (Effortlessly Perfect) نشون بدن.
چرا آدمها به همچین کار رو میارن؟ احتمالا به خاطر فشار اجتماعی. وقتی آدمها برای دستاورد خاصی تلاش زیادی میکنن، ممکنه لیبلها مختلف (بدیهیترینش همون خرخون که توی مدرسه و دانشگاه مرسومه) بخورن یا سرزنش و قضاوت بشن (مثلا بقیه بگن منم اگه این همه وقت و انرژی روی این قضیه میذاشتم بیشتر از این پیشرفت میکردم). به خاطر همین این گزاره که من بدون تلاش خاصی باهوش، موفق، خوشگل یا پولدارم، میتونه یه فضای امنتری واسه صحبت کردن از دستاوردها بسازه.
یه نکته مهم اینه که سندروم اردک همیشه مستقیم نیست. خیلی وقتها ممکنه با پالسهای غیرمستقیم باشه. مثلا صحبت کردن درباره تفریحات و اوقات فراغت (مخصوصا توی زمان امتحانها) میتونه خودش مصداق این سندروم باشه. گاهی اوقات ممکنه دانشآموزها و دانشجوها با پنهان کردن نشونههای درس خوندن این کار رو انجام بدن؛ مثلا خارج از دید بقیه درس بخونن یا یادداشتها و خلاصههاشون رو دور از چشم بقیه نگه دارن.
این وسط نقش سوشالمدیا هم خیلی پررنگه. آدمها وقتی میبینن همکلاسیهاشون دائم توی گردش و تفریحن و همزمان نمرههای خوبی هم میگیرن، دائم این فکر تو سرشون میچرخه که نکنه من به خاطر تلاش بیشتر و نتیجه ضعیفتر نسبت به اونها، ازشون احمقترم. پس ممکنه خودش هم به جمع اردکها اضافه بشه و این چرخه رو تشدید کنه.
پس از این به بعد اگه دیدید خودتون یا بقیه تلاش میکنید که تلاشهاتون رو پنهون کنید، بگید اوه! (همین قدر خارجیطور) نکنه سندروم اردک گرفتم/گرفتی (:
این کلمه رو اولین بار توی یکی از فایلهای صوتی آذرخش مکری شنیدم.
مثلا بقیه بگن منم اگه این همه وقت و انرژی روی این قضیه میذاشتم بیشتر از این پیشرفت میکردم. دقیقا همینطوره.
آره. یه بعدش همینه. بعضی وقتها آدمها تلاش کردن ولی چیزی که میخواستن نشده. با این حال پذیرفتن شکست دشواره و خب ترجیح میدن اینجوری وانمود کنن که تلاش زیادی نبوده.